Ուսամնական գարուն / Փաթեթ

Իրանական և վրացական մշակույթը

Իրանական, Վրացական կինոարվեստը

Իրանական և վրացական մշակույթը

Iranian and Georgian cultures are steeped in history and tradition. Iranian culture showcases its rich artistic heritage through poetry, art, and architecture, while Georgian culture celebrates vibrant folk traditions, music, and cuisine. Both cultures value family bonds, religious diversity, and culinary delights. Despite their unique identities, Iran and Georgia share a profound respect for heritage, making them captivating destinations for those seeking to explore the depths of cultural richness in the Middle East and the Caucasus.

Իրանական և վրացական մշակույթները թաթախված են պատմությամբ և ավանդույթներով: Իրանական մշակույթը ցուցադրում է իր հարուստ գեղարվեստական ժառանգությունը պոեզիայի, արվեստի և ճարտարապետության միջոցով, մինչդեռ վրացական մշակույթը նշում է վառ ժողովրդական ավանդույթները, երաժշտությունը և խոհանոցը: Երկու մշակույթներն էլ գնահատում են ընտանեկան կապերը, կրոնական բազմազանությունը և խոհարարական հաճույքները: Չնայած իրենց յուրահատուկ ինքնությանը, Իրանը և Վրաստանը խոր հարգանք ունեն ժառանգության նկատմամբ՝ դարձնելով դրանք գրավիչ ուղղություններ նրանց համար, ովքեր ձգտում են ուսումնասիրել Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի մշակութային հարստության խորքերը:

Իրանական, Վրացական կինոարվեստը

Iranian cinema, characterized by poetic storytelling and social commentary, boasts acclaimed directors like Abbas Kiarostami and Asghar Farhadi. Georgian cinema, reflecting the country’s history and culture, features filmmakers such as Tengiz Abuladze and Nana Jorjadze, offering unique perspectives on Georgian life. Both enrich the global cinematic landscape with their distinct voices.

Իրանական կինոն, որը բնութագրվում է բանաստեղծական պատմվածքով և սոցիալական մեկնաբանությամբ, պարծենում է այնպիսի հռչակավոր ռեժիսորներով, ինչպիսիք են Աբբաս Քիառոստամին և Ասղար Ֆարհադին: Վրացական կինոն, որն արտացոլում է երկրի պատմությունն ու մշակույթը, ներկայացնում են այնպիսի կինոգործիչներ, ինչպիսիք են Թենգիզ Աբուլաձեն և Նանա Ջորջաձեն, որոնք առաջարկում են վրացական կյանքի յուրօրինակ տեսանկյուններ: Երկուսն էլ հարստացնում են համաշխարհային կինոլանդշաֆտը իրենց հստակ ձայներով:

Անհատական նախագիծ / Աշխարհի Հարուստները (Թարգմանչական)

The world’s wealthiest individuals, such as Jeff Bezos, Elon Musk, and Bernard Arnault, wield immense economic power and influence. Their entrepreneurial achievements have reshaped industries globally, yet concerns linger about income inequality and corporate accountability. While their wealth concentration is scrutinized, many billionaires allocate resources to philanthropic causes, addressing societal challenges. Initiatives like the Giving Pledge showcase a commitment to using wealth for positive impact. However, striking a balance between entrepreneurial success and social responsibility remains essential for fostering a fairer and more sustainable future, where systemic inequalities are addressed and inclusive growth is prioritized.

Աշխարհի ամենահարուստ անհատները, ինչպիսիք են Ջեֆ Բեզոսը, Իլոն Մասկը և Բեռնարդ Առնոն, ունեն հսկայական տնտեսական հզորություն և ազդեցություն: Նրանց ձեռնարկատիրական ձեռքբերումները վերափոխել են արդյունաբերությունը գլոբալ, սակայն մտահոգությունները շարունակվում են եկամուտների անհավասարության և կորպորատիվ հաշվետվողականության վերաբերյալ: Մինչ նրանց հարստության կենտրոնացումը մանրակրկիտ ուսումնասիրվում է, շատ միլիարդատերեր ռեսուրսները հատկացնում են բարեգործական նպատակներին՝ անդրադառնալով հասարակության մարտահրավերներին: Այնպիսի նախաձեռնությունները, ինչպիսին է Giving Pledge-ը, ցույց են տալիս հարստությունը դրական ազդեցության համար օգտագործելու պարտավորություն: Այնուամենայնիվ, ձեռնարկատիրական հաջողության և սոցիալական պատասխանատվության միջև հավասարակշռություն պահպանելը շարունակում է կարևոր մնալ ավելի արդար և կայուն ապագա ստեղծելու համար, որտեղ համակարգային անհավասարությունները լուծվում են և ներառական աճը առաջնահերթություն է տրվում:

Անհատական նախագիծ / Արմավենիներ (Թարգմանություն)

Palms, renowned for their elegance and diverse species, symbolize beauty, resilience, and cultural significance globally. Thriving in diverse climates, they provide valuable resources like nutritious fruits and building materials, holding cultural importance in rituals and traditions. Palms serve as reminders of the intricate human-nature relationship, inspiring awe for the botanical world. They play vital roles in supporting ecosystems, providing habitat for diverse wildlife and acting as natural barriers against coastal erosion. Enriching landscapes and cultures alike, palms stand as iconic symbols of the enduring bond between humans and nature, fostering appreciation for biodiversity and environmental stewardship.

Արմավենիները, որոնք հայտնի են իրենց նրբագեղությամբ և բազմազան տեսակներով, խորհրդանշում են գեղեցկությունը, ճկունությունը և համաշխարհային մշակութային նշանակությունը: Բարգավաճելով տարբեր կլիմայական պայմաններում՝ նրանք արժեքավոր ռեսուրսներ են ապահովում, ինչպիսիք են սննդարար մրգերը և շինանյութերը՝ մշակութային նշանակություն ունենալով ծեսերի և ավանդույթների մեջ: Արմավենիները հիշեցնում են մարդ-բնություն բարդ հարաբերությունների մասին՝ ակնածանք ներշնչելով բուսաբանական աշխարհի հանդեպ: Նրանք կենսական դեր են խաղում էկոհամակարգերին աջակցելու, վայրի բնության տարատեսակ կենսամիջավայրերի ապահովման և ափամերձ էրոզիայի դեմ բնական խոչընդոտների դերում: Հարստացնելով լանդշաֆտները և մշակույթները՝ արմավենիները կանգնած են որպես մարդկանց և բնության միջև ամուր կապի խորհրդանշական խորհրդանիշներ՝ խթանելով կենսաբազմազանության գնահատումը և շրջակա միջավայրի պահպանությունը:

Եղիշե Չարենց / Փաթեթ

Եղիշե Չարենց / Ես իմ անուշ Հայաստանի (Վերլուծություն)

Չարենցը՝ քաղաքական-հասարակական գործիչ

Եղիշե Չարենցը այլ Երկրներում

Եղիշե Չարենց / Ես իմ անուշ Հայաստանի (Վերլուծություն)

Եղիշե Չարենցի «Ես, իմ անուշ Հայաստան»-ը խորապես հուզիչ բանաստեղծություն է, որը արտահայտում է այն խորը սերն ու հպարտությունը, որ բանաստեղծը զգում է իր հայրենիքի հանդեպ։ Հարուստ պատկերագրության և քնարական գրավիչ ոճի միջոցով Չարենցը նկարում է Հայաստանի գեղեցկության, ճկունության և մշակութային հարստության վառ դիմանկարը: Պատմական մարտահրավերների ֆոնին բանաստեղծությունն արձագանքում է կարոտի, պատկանելության և դժբախտություններին դիմակայելու մարդկային ոգու տոկունության համընդհանուր թեմաներով: Դրա մնայուն նշանակությունը կայանում է նրանում, որ նա կարող է գրավել ազգային ինքնության էությունը և առաջացնել միասնության ու հպարտության զգացում հայերի մեջ, միաժամանակ հուզելով ամբողջ աշխարհի ընթերցողների սրտերը սեփական հայրենիքի հանդեպ սիրո և հավատարմության իր հավերժական ուղերձով:

Ուղղորդող հարցեր / Հալոգեններ

*1-   Ինչո՞ւ  են 7- րդ  խմբի  գլխավոր  ենթախմբի  տարրերին   անվանում  «հալոգեններ»,  ո՞ր  տարրերն  են  դրանք  բնութագրեք այդ տարրերը

Հալոգենները պարբերական աղյուսակի 7-րդ խմբի ռեակտիվ քիմիական տարրեր են, ներառյալ ֆտորը, քլորը, բրոմը, յոդը և աստատինը: Նրանք հայտնի են իրենց ռեակտիվությամբ, հստակ գույներով և հոտերով և տարբեր արդյունաբերական կիրառություններով:

*2-Հալոգենները   ինչպիսի՞ միացությունների  ձևով  են տարածված  բնության մեջ,  գրեք  օրինակներ…

Նատրիումի քլորիդ (NaCl) – Օվկիանոսներում և աղի հանքավայրերում հայտնաբերված սովորական աղ:
Կալցիումի ֆտորիդ (CaF2) – հայտնաբերվել է հանքանյութերում, ինչպիսին է ֆտորիտը:
Նատրիումի յոդիդ (NaI) – առկա է ջրիմուռներում և որոշ հանքային հանքավայրերում:
Կալիումի բրոմիդ (KBr) – Հանդիպում է ծովի ջրում և որոշ հանքային հանքավայրերում:
Ջրածնի քլորիդ (HCl) – հայտնաբերվում է հրաբխային արտանետումներում և ստամոքսում որպես ստամոքսաթթու:

*3-Ինչո՞ւ են  հալոգենները  համարվում  կենսական  տարրեր, թվարկեք  հալոգենների  միացությունների դերը  մարդու  օրգանիզմում….
*4-Գրեք   հալոգենների   ատոմների  բաղադրությունը   և  կառուցվածքը

Հալոգենները, ինչպիսիք են ֆտորը, քլորը, բրոմը և յոդը, ունեն 7 էլեկտրոն իրենց արտաքին թաղանթում, ինչը նրանց դարձնում է խիստ ռեակտիվ։ Նրանք հակված են ձեռք բերել 1 էլեկտրոն՝ իրենց արտաքին թաղանթը ավարտելու համար՝ ձևավորելով բացասական լիցքավորված իոններ։
*5-Ինչպիսի՞  վալենտականություն  և   օքսիդացման      աստիճան  են  ցուցաբերում  քլորը  միացություններում, գրեք  օրինակներ…

Միացություններում քլորը սովորաբար ունի -1 վալենտություն և կարող է դրսևորել տարբեր օքսիդացման վիճակներ, ներառյալ -1, 0, +1, +3, +5 և +7:

Օրինակներ.

HCl (հիդրոքլորային թթու): Քլորն ունի -1 օքսիդացման աստիճան:
NaCl (Նատրիումի քլորիդ): Քլորն ունի -1 օքսիդացման աստիճան:
Cl2 (քլոր գազ): Յուրաքանչյուր քլորի ատոմ ունի 0 օքսիդացման աստիճան:
ClO2 (քլորի երկօքսիդ): Քլորն ունի +4 օքսիդացման աստիճան։
ClO4- (պերքլորատային իոն): Քլորն ունի +7 օքսիդացման աստիճան։

*6- Թվարկեք   հալոգեն  պարզ  նյութերի  ֆիզիկաքիմիական  հատկությունները
*7-  Որտե՞ղ  են  կիրառում   քլորը   և  նրա  միացությունները

Քլորը և նրա միացությունները լայնորեն օգտագործվում են.

Ջրի բուժում ախտահանման համար:
Սպիտակեցնող և մաքրող միջոցների արտադրություն:
ՊՎՔ խողովակների և պլաստմասսա արտադրանքների արտադրություն:
Դեղագործություն և քիմիական սինթեզ.
Սննդի վերամշակում և ախտահանում.

*8-  Որտե՞ղ  են  կիրառում   աղաթթուն  և  նրա  աղերը, ի՞նչ  է  ժավելաջուրը…,  ի՞նչ  է   քլորակիրը…
*9-  Կարելի՞ է  խմելու   ջուրը   ախտահանել  քլորով, պատասխանը  հիմնավորեք…
*10-Աղաթթվի  ո՞ր  աղի  0.9%-֊անոց  ջրային  լուծույթն  է  կոչվում «ֆիզիոլոգիական         լուծույթ»:   1 կգ   ֆիզիոլոգիական  լուծույթ  պատրաստելու  համար   քանի՞ գրամ        աղ  և  ջուր  պետք  է  վերցնել: 

Չարենցը՝ քաղաքական-հասարակական գործիչ

Եղիշե Չարենցը 20-րդ դարասկզբի հայոց պատմության մեջ որպես քաղաքական և հասարակական գործիչ նշանակալից դեր է խաղացել իր գրական մեծ ավանդից դուրս: Նա խորապես ներգրավված էր ձախ և հեղափոխական շարժումների մեջ՝ պաշտպանելով սոցիալական արդարությունը, հավասարությունը և հայերի իրավունքները: Չարենցն ի սկզբանե ընդունել է Հայաստանում խորհրդային կարգերի իդեալները՝ համահունչ լինելով բոլշևիկներին և զբաղեցնելով տարբեր պետական և մշակութային պաշտոններ։

Սակայն նրա անկախամտությունը և կուսակցական գծին չհամապատասխանելը հանգեցրին իշխանությունների հետ բախումների։ Արդյունքում Չարենցը ենթարկվել է հետապնդումների, բանտարկության և գրաքննության։ Չնայած դրան, նա շարունակեց օգտագործել իր գրական տաղանդը որպես քաղաքական ակտիվության ձև՝ իր պոեզիայում անդրադառնալով սոցիալ-քաղաքական խնդիրներին և պաշտպանելով բանվոր դասակարգի գործը՝ միաժամանակ դատապարտելով ճնշումն ու բռնակալությունը:

Չարենցի՝ որպես քաղաքական գործչի ժառանգությունը բարդ է. Թեև նա սկզբում աջակցում էր խորհրդային հեղափոխությանը և նպաստում էր հայկական մշակույթի զարգացմանը խորհրդային շրջանակներում, հետագայում հիասթափվեց ռեժիմի ավտորիտարիզմից: Այդուհանդերձ, սոցիալական արդարության հանդեպ նրա նվիրվածությունը և հայ գրականության մեջ նրա մնայուն ներդրումը ամրապնդում են նրա տեղը՝ որպես հայոց պատմության բազմակողմ և ազդեցիկ գործիչ:

Եղիշե Չարենցը այլ Երկրներում

Ռուսաստան. Չարենցի պոեզիան թարգմանվել է ռուսերեն, և նա ճանաչում է ձեռք բերել ռուսալեզու հանդիսատեսի շրջանում։ Նրա ստեղծագործությունները ուսումնասիրվել և գնահատվել են ռուս գրականագետների կողմից՝ նպաստելով նրա ավելի լայն ճանաչմանը ռուսական գրական լանդշաֆտում։

Ֆրանսիա. Չարենցի պոեզիայի ֆրանսերեն թարգմանությունները թույլ են տվել նրա ստեղծագործությունները հասնել ֆրանսախոս հանդիսատեսին: Նրա սիրո, ազատության և սոցիալական արդարության թեմաները արձագանքել են ֆրանսիացի ընթերցողներին, և նա հարգված է որպես համաշխարհային գրականության նշանավոր դեմք:

Գերմանիա. Չարենցի պոեզիան թարգմանվել է գերմաներեն՝ հնարավորություն տալով գերմանախոս ընթերցողներին զբաղվել նրա գրական ստեղծագործություններով: Նրա ներդրումը հայ գրականության մեջ և համամարդկային թեմաների ուսումնասիրությունը հետաքրքրություն է առաջացրել գերմանացի գիտնականների և ընթերցողների շրջանում:

Միացեալ Նահանգներ. Միացեալ Նահանգներու մէջ զգալի սփիւռքահայ համայնքով Չարենցի պոեզիան փայփայուած է որպէս հայկական մշակութային ինքնութեան ու ժառանգութեան պահպանման միջոց: Նրա ստեղծագործություններն ուսումնասիրվել են ակադեմիական միջավայրում և նշանավորվել հայ-ամերիկյան մշակութային միջոցառումներում:

Սփյուռքի հայկական համայնքներով այլ ազգեր. Ֆրանսիան, Կանադան, Արգենտինան և Ռուսաստանը, որտեղ կան հայկական համայնքներ, Չարենցի պոեզիան ծառայել է որպես մշակութային կամուրջ՝ կապելով սփյուռքահայերին իրենց ժառանգության և լեզվի հետ: